Alcoholverslaving

Biologische oorzaken

Bij herhaald alcoholmisbruik verandert de chemie van je hersenen waardoor je psychologisch en lichamelijk verslaafd raakt aan alcohol.

Alcohol verstoort je beoordelingsvermogen en tast je vermogen tot zelfbeheersing aan. Als je veel en vaak alcohol drinkt dan beland je in een viceuze cirkel omdat je lichaam juist dan bij onthouding steeds meer zal hunkeren naar alcohol. Uiteindelijk kun je gaan geloven dat je zonder drank niet meer functioneert.

De veranderingen die alcohol veroorzaakt in de hersenen kunnen levenslang zijn.

Sociale oorzaken

Alcoholverslaving komt relatief vaak voor omdat drinken een geaccepteerd onderdeel van de samenleving is.

De meeste Nederlanders proberen voor het eerst alcohol rond hun 15e levensjaar. Jongeren kijken naar volwassenen en denken dat drinken veilig is, omdat hun ouders het ook doen. Volgens de Nationale Drug Monitor heeft 80% van de Nederlanders van 12 jaar en ouder minstens één keer in hun leven alcohol gedronken.

Armoede, schulden, eenzaamheid en het ontbreken van een levensdoel of perspectief geven een grotere kans op alcoholverslaving.

Co-morbide stoornissen

Sommige mensen raken eerder verslaafd aan alcohol dan anderen omdat hun hersenen gevoeliger zijn voor de effecten hiervan.

Bij 50% van de mensen met een alcoholverslaving speelt genetische aanleg een belangrijke rol. Daarnaast geven bepaalde psychische stoornissen een grotere kans om verslaafd te raken aan alcohol. Deze aandoeningen staan ​​bekend als co-morbide stoornissen als ze naast de alcoholverslaving bestaan.

Binnen The Home Clinic worden zowel co-morbide stoornissen als verslaving behandeld om de kans op volledig herstel te vergroten.

Therapie voor alcoholverslaving

Overzicht van meest voorkomende therapievormen van verslavingszorg in Nederland.

• Multidimensionale gezinstherapie voor mensen waarbij gezinsproblemen op de voorgrond staan.
• Motiverende gespreksvoering voor mensen die niet tot een besluit voor een behandeling kunnen komen.
• Cognitieve gedragstherapie gericht op de verslaving en bijkomende problemen zoals angst en depressie.
• Community reinforcement approach combineert bovengenoemde therapieën en leert daarnaast de cliënt en zijn omgeving om onafhankelijk van hulpverlening samen te werken om een verslaving af te weren. Deze vorm van therapie wordt toegepast binnen The Home Clinic.
• Dialectische gedragstherapie voor mensen met borderline persoonlijkheidsstoornis of andere persoonlijkheidsproblemen.
• Zelfhulpgroepen zoals de AA of AL-ANON

Medicijnen voor alcoholverslaving

Overzicht van geregistreerde medicatie voor farmacologische behandeling van alcoholverslaving.

• Acamprosaat (merknaam Campral): kan ontwennings­verschijnselen zoals slapeloosheid, angst en depressie verlichten. Werkt ook tegen hunkering.
• Disulfiram (merknaam Refusal of Antabus): ontmoedigt het drinken door een allergische reactie op te roepen na het drinken van alcohol zoals zweten, blozen, misselijkheid, hartkloppingen en overgeven.
• Naltrexon (merknaam Revia): remt onbedwingbare trek en blokkeert het effect veroorzaakt door alcohol zoals euforie of bedwelming. Dit middel moet dagelijks worden ingenomen.
• Nalmefeen (merknaam Selincro): doet ongeveer hetzelfde als Naltrexon, maar kan on demand worden genomen.

Ongeregistreerde middelen voor alcoholverslaving

Overzicht van ongeregistreerde medicatie voor farmacologische behandeling van alcoholverslaving.

• Topiramaat (merknaam Topamax) geeft vermindering in de hunkering naar alcohol. Heeft veel bijwerkingen.
• Gabapentine (merknaam Neurontin) geeft vermindering van ontwenningsverschijnselen, verbetering van slaapkwaliteit, verbetering van de stemming en verminderd terugval. Heeft veel bijwerkingen.
• Pregabaline (merknaam Lyrica) geeft vermindering van afkickverschijnselen en minder terugval. Heeft veel bijwerkingen.
• Baclofen (merknaam Lioresal) is veel in de publiciteit geweest en zou hunkering naar alcohol volledig doen verdwijnen. Wordt in buitenland in hoge dosering rond de 200-300 mg per dag toegepast. In Nederland is, mede door The Home Clinic, een wetenschappelijk onderzoek gedaan naar dit middel waarbij tot de 150 mg per dag geen effect werd aangetoond.

Medicatie tegen ontwenning

Overzicht van middelen tegen de ontwenningsverschijnselen die tijdens een detox van alcohol kunnen optreden.

• Lorazepam geeft sterke verlichting van de afkickverschijnselen, een flinke reductie in trek naar alcohol en verbetert het slapen. Werkt per tablet van 1 mg ongeveer 12 tot 16 uur. Nadeel is dat dit middel zelf ook verslavend kan zijn en niet langer dan 10 dagen mag worden gebruikt. Meestal 1e keuze bij de huisarts en ook geschikt bij een thuisdetox voor alcohol. Om deze reden wordt het binnen The Home Clinic veel toegepast. Gebruikelijke dosering tijdens een detox is 1-7,5 mg per dag afhankelijk van de ernst van de ontwenningsverschijnselen.
• Diazepam geeft sterke verlichting van de afkickverschijnselen. Werkt per tablet van 10 mg ongeveer 20 tot 48 uur. Heeft een langere werking dan Lorazepam en zou minder verslavend zijn, maar heeft als nadeel dat het kan stapelen in het lichaam. Ook dit middel is verslavend en mag niet langer dan 10 dagen worden gebruikt bij een alcoholdetox. Het is bij veel verslavingsklinieken 1e keus. Gebruikelijke dosering tijdens een detox is 10 tot 60 mg per dag, afhankelijk van de ernst van de ontwenningsverschijnselen. Het middel moet daarna worden afgebouwd.
• Chloordiazepoxide, beter bekend als Librium geeft sterke verlichting van de afkickverschijnselen. Het werkt per tablet van 25 mg ongeveer 20 tot 40 uur. Dit is het oudste middel en wordt in veel verslavingsklinieken nog steeds gebruikt. Het is een langwerkend middel en zou daardoor minder verslavend zijn. Ook dit middel kan niet langer dan 10 dagen worden gebruikt als het om een alcohol detox gaat. Dit medicijn heeft de neiging om te gaan stapelen in het lichaam met kans op overdosering. Dit is de reden dat het steeds minder toegepast wordt. Gebruikelijke dosering tijdens een detox is 25 tot 150 mg per dag afhankelijk van de ernst van de ontwenningsverschijnselen. Het moet daarna worden afgebouwd.
• Oxazepam geeft sterke verlichting van de afkickverschijnselen en werkt per tablet van 50 mg ongeveer 8-10 uur. Door de korte werkingsduur zou het meer verslavend zijn en heeft het minder de neiging om te stapelen in het lichaam. Dit middel wordt vaak in de verslavingskliniek gebruikt bij mensen met een leverfunctiestoornis omdat medicijnen dan niet goed afgebroken kunnen worden. Het wordt ook toegepast door de huisarts. Ook dit middel mag niet langer dan 10 dagen gebruikt worden bij een alcohol detox. Gebruikelijke dosering tijdens een detox is 50 tot 250 mg per dag afhankelijk van de ernst van de ontwenningsverschijnselen.
• Alprazolam of Xanax, clorazepinezuur of Tranxene zijn vergelijkbare middelen als boven en worden gebruikt als angst klachten tijdens een detox op de voorgrond staat.

Overige medicatie tijdens detox

Overzicht van overige middelen die tijdens een detox van alcohol worden gebruikt:

• Domperidon (merknaam Motilium): Middel tegen braken en misselijkheid. Werkt binnen 30 minuten. Kan zowel oraal als rectaal worden gegeven. Gebruikelijke dosering is 10 tot 30 mg per dag. Dit middel is ook in de vrije verkoop verkrijgbaar.
• Vitamine B1 (Thiamine): Wordt tijdens een detox van alcohol in tabletvorm of per injectie gegeven om blijvende schade aan de hersenen te voorkomen, waaronder het Syndroom van Wernicke-Korsakov. Het Syndroom van Wernicke-Korsakov is een aandoening die het gevolg is van ernstig vitamine B1 (thiamine) gebrek. Bij een ernstige alcoholverslaving heeft een alcoholist een hogere vitamine B behoefte maar neemt het tegelijkertijd minder goed op. Bij een tekort wordt een gedeelte van de hersenen verstoord waardoor geheugenverlies ontstaat. Naast de ernstige geheugenstoornissen ontstaat tevens het verlies van vaardigheden of processen die noodzakelijk zijn voor het adequaat oplossen van problemen, planning en organisatie. Door extra Vitamine B1 te geven tijdens een detox kan deze complicatie worden voorkomen. Zou men de vitamine niet aanvullen dan kan de stoornis in de hersenen blijvend zijn. Gebruikelijke dosering is in eerste drie dagen 300 mg per dag later 100 mg per dag. Deze vitamine wordt vaak voor 3 maanden gegeven.
• Vitamine B complex: Deze familie van vitamine wordt tijdens een alcoholdetox gegeven om het bloed goed te laten herstellen. De cellen van het bloed zijn vaak beschadigd of verminderd door het alcoholgebruik. Deze vitamine wordt in de regel voor 30 dagen gegeven.
• Vitamine C (ascorbinezuur) Wordt gegeven om de bovengenoemde vitamines te beschermen, zodat deze op de juiste plek aankomen en hun werk kunnen doen. Veel mensen met een alcoholverslaving roken. Roken kan de vitamines zodanig beschadigen waardoor deze hun werking verliezen. Vitamine C gaat dit voor een groot deel tegen. Gebruikelijke dosering is 500 mg per dag voor 30 dagen.